Tuvalet Eğitimi
Tuvalet eğitimi hem sabır hem de zaman gerektiren bir gelişimsel görevdir. Başlangıç için kesin bir tarih yoktur ancak 2.5-3 yaşından sonra çocuğunuz duygusal, bilişsel ve fiziksel olarakta hazırsa başlanabilir. Bir kaç ay öncesi ya da sonrası gibi esnemeler cinsiyete, yaşa ve çocuktan çocuğa göre değişiklik gösterebilir.
Duygusal olarak hazır olduğunu nasıl anlarız?
Eğitime başlamadan evvel başarılı olmak için çabanın gerektiğini ve bunun sonucunda başarısız olma ihtimalinin olduğunu ancak başarılı olmak için daha çok fırsatının olduğunu anlaması gerekmektedir. Yetişkinler gibi tuvalet yapmaya isteğini belli eden işaretler de duygusal olarak hazır olduğunu düşündürebilir.
Bilişsel olarak hazır olduğunu nasıl anlarız?
Çocuğunuzun kendisini ifade edebiliyor olması, altı kirlendiğini rahatsızlığını dile getiriyor olması, çiş ve kakanın nereden gelip nereye gideceğini kavrıyor olması da bilişsel olarak hazır olduğunu düşündürebilir.
Fiziksel olarak hazır olduğunu nasıl anlarız?
Düzenli olarak dışkılama zamanları az çok belli olduğunda, çocuk tuvaletini yaparken vücuduna dikkat verdiğinde ve yüz ifadesiyle, sözleriyle bir farklılık hissettirdiğinde, ihtiyaçlarını size rahatça ifade edebildiğinde ve verdiğiniz komutları gerçekleştirebildiğinde ve son olarakta tuvaletle ilgili etrafındakileri merak etme, taklit etme girişimlerine girdiğinde fiziksel olarak hazır olabileceğini düşünebiliriz.
Bu süreçte etrafınızdan gelen “20 aylıkken halletmiştik biz, siz çok geç kalmışsınız”, “tuvalet eğitimini vermem 3 günümü bile almamıştı” sözlerine kulak asmadan kendi sürecinize odaklanın. Her çocuk için tek bir doğru olmadığını bilin. İyi oluşturulmuş bir planlama, çocuğunuza uygun olan bir yaklaşımla bu işin üstesinden gelebilirsiniz.
Neler yapılabilir?
- İlk aşamada çiş ve kaka rutinlerini kaydedin. Bazı çocuklarda düzenli iken bazı çocuklarda olmayabilir. Bu bir sorun değildir. Tuvalete çıkma ihtiyacı yüksek olduğu zamanlarda yönlendirin.
- Gece ve gündüz aynı anda kesmelisiniz.
- Kedi ve köpeklerinde kaka yaptığını, onlara da nereye yapmaları gerektiğini bizlerin öğrettiğini anlatabilirsiniz. (Kutuya, dışarıya, vs.)
- Çocuğunuzda isterse bez yerine eğitim külotlarına geçebilirsiniz.
- Geceleri çarşaf – su geçirmez alez – çarşaf şeklinde üst üste koyabilir gece kaçırmalarının ardından ıslak alez ve çarşafı kaldırdıktan sonra kolayca yatağına geçmesini sağlayabilirsiniz.
- Çocuğunuzun vücut işaretlerini takip edin. Farklılık farkettiğiniz anda tuvalete gitmen gerekiyor mu? diye sorabilirsiniz. Sürekli reddeden bir çocuğunuz varsa lazımlığın seni bekliyor hadi çabuk olalım şeklinde yönlendirebilirsiniz.
- Olumlu geri bildirimler, övgüler vermeyi ihmal etmemelisiniz.
- Dışsal ödüller(şeker, çikolata) yerine içsel ödüller (sarılmalar, güzel sözler) tercih etmelisiniz.
- Tuvalet eğitimiyle ilgili kitaplar, resimleri inceleyebilirsiniz.
- Haber verdiği halde yetişemediğinde oluşan kazalarla ilgili umutsuzluğa kapılmayın. Aksine vücudunun verdiği sinyali farkettiği için onu takdir edin, yüreklendirin.
- Son olarak sizin hazır olmanız çocuğunuzun da hazır olduğu anlamına gelmez. O yüzden onun duygularına ve davranışlarına kulak verin lütfen. Hazır olduğu anda yapıcağınız bu girişim başarılı sonuçlanmasıyla kalmaz, egosunu da güçlendirir.
Uzman Klinik Psikolog Büşra Börekçi